Afşin’in 8 km kadar batısında yüksek bir tepe üzerindeki yapı topluluğudur. Afşin için ayrı bir öneme sahip bu bölge Tarihi, kültürel bir ziyaret alan olması yanında, manevi değeri(Kuran’da Kehf Suresi’nin 9 ile 26. ayetleri arasında geçen Mağara arkadaşları manasına gelen, Ashab-ı Kehf efsanesine göre yedi gencin 309 yıl saklandıkları kutsal mağaranın bu külliye içinde olduğu inancı) nedeni ile de ayrıca önemlidir. Tarihte de bu değer kabul görmüş olacak ki ecdat bölgeyi camii, çeşme, han/kervansaray, medrese yapıları ile adeta insanların uğrak merkezi haline getirmiştir.

Tarihi Kurtuluş Mahallesinde bulunan yapı Dulkadirli Beyi Alaüddevle eşi Şems Hatun adına 1510 yılında inşa ettirmiştir. Örtü ahşap sistem üzeri kiremit ile kaplanmış olan yapının duvarlarında Düzgün kesme taş işçiliği görülür. Yapıya özgün duruş ve ihtişamlı bir görünüş kazandıran 21.30 metre yükseklikteki Köşk Minaresi ayrıca önemlidir. Yapının içerisinde hanım Şems Hatun’un türbesi yer alır.

Türk-Sivil Mimarisinin bir zincir halkasını da Tarihi Maraş Konakları oluşturur.  Enikli/Kuzulu Kapısı, geniş avlusu, yüksek duvarları, patır patır akan süslü çeşmeleri, cepheyi hareketlendiren cumbaları, bağdadi duvar örgüleri ile yöreye has karakteristik özellikler ile sivil mimarinin en nadide örnekleri buradadır. Bu kapsamda Dedeoğlu Konakları, Kocabaşlar Konağı, Mahmut Arif-i Paşa Konağı, Deli Gönül Konağı ve daha birçokları kapılarını açmış konuklarını beklemektedir.

Kahramanmaraş Germenicia Antik Kenti
Kahramanmaraş’ta iki mahalle, Roma İmparatorluğu’ndan kalma eserlerin üzerinde oturuyor. Geçmişte gecekondu olan ancak sonradan imar affıyla tapu verilen bölgedeki evlerden birinin alt kat odasında eşsiz Germenicia mozaiği yer alırken, evin üst katında insanlar yaşamaya devam ediyor.